امروزه، هر سازماني كه در ساخت و نگهداري زيرساخت‌ها فعاليت داشته باشد، نيازمند مهندسين برق است. اين متخصصان، سيستم‌هاي الكتريكي و كنترل را به خوبي مي‌شناسند. مشاغل مختلفي در بازار كار مهندسي برق و در نقاط مختلف كشور وجود دارد. مهندسين برق مي‌توانند در زمينه‌هاي مختلفي مشغول به كار شوند. شركت‌هاي فعال در ساخت‌وساز، بيشترين نياز را به اين متخصصان دارند. نيروگاه‌ها و سازمان‌هاي تأمين الكتريسيته و واحدهاي تحقيق و توسعه، از نظر نياز به اين متخصصان در رتبه‌هاي بعدي قرار مي‌گيرند.
اين شغل نيز همانند ساير مشاغل مهندسي، در كشورهاي توسعه‌يافته رشد كندي دارد. در مقابل، در كشورهاي در حال توسعه كه هنوز زيرساخت‌ها كامل نشده‌اند و پروژه‌هاي ساخت‌وساز با سرعت قابل توجهي در حال زياد شدن هستند، نياز به اين رشته بسيار زياد است. انتظار مي‌رود كه بازار كار اين شغل در دنيا، از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۹ حدود سه درصد رشد داشته باشد كه كمتر از ميانگين رشد تمامي مشاغل است.
براي كارفرماياني كه به دنبال استخدام مهندس برق در شركت‌هاي معتبر هستند، مهارت‌ها و توانمندي‌هاي جانبي اهميت بيشتري نسبت به درس‌هايي كه در دانشگاه خوانده‌ايد دارد.
در اين مقاله، قصد داريم در رابطه با شغل مهندسي برق صحبت كنيم. همچنين، به معرفي گرايش‌هاي مختلف رشته‌ي برق و شرايط بازار كار اين رشته خواهيم پرداخت. با ما همراه باشيد.
مهندسين برق چه كارهايي انجام مي‌دهند؟
بسته به گرايش‌هاي انتخابي، فرصت‌هاي شغلي و زمينه‌هاي كاري براي مهندسان برق بسيار متنوع است. اما معمولا هنگامي كه سازماني درخواست استخدام مهندس برق را منتشر مي‌كند؛ به دنبال فردي است كه چندين مورد از وظايف زير را انجام دهد:
- طراحي، توسعه، تست و مديريت ابزارهاي الكترونيك
- طراحي و توليد روش‌هاي جديد براي بهبود يا طراحي محصولات به كمك ابزارها و سيستم‌هاي الكتريكي
- توسعه استانداردها براي سيستم‌ها و روش‌هاي الكتريكي و الكترونيكي
- تجزيه و تحليل نيازهاي مشتري و تعيين ظرفيت و هزينه براي تهيه يك سيستم ارزيابي و توسعه سيستم‌ها
مي‌توان گفت به‌عنوان مهندس برق، وظيفه اصلي شما طراحي محصولات و سيستم‌هاي الكتريكي و الكترونيكي براي كاربردهاي تجاري، صنعتي، پزشكي، نظامي، نرم‌افزار و … است و زمينه كاري شما را مجموعه‌اي مشخص مي‌كند كه در آن جذب شده‌ايد.
چرا سازمان‌هاي مختلف نيازمند مهندس برق هستند؟
سازمان‌ها و مجموعه‌هايي كه به دنبال جذب مهندس برق هستند؛ معمولا در حوزه صنعت يا خدمات فعاليت مي‌كنند. اين سازمان‌هاي دولتي يا خصوصي، بسته به نوع فعاليت انتظار دارند مهندس برق سيستم‌ها و ابزارهاي الكتريكي و الكترونيكي را طراحي و توليد كند. همچنين مهندس برق بايد در فواصل معين و مشخص، به سايت‌ها و شهرهايي كه تجهيزات الكترونيكي در آن محل‌ها نصب شده‌اند سركشي كرده و ميزان كارايي وسايل را بررسي كند.
با توجه به اهميت اين كار، معمولا كارفرما شرايط ويژه‌اي براي اين افراد در نظر مي‌گيرد. به همين دليل در بيشتر مواقع مزاياي كاري اين شغل بيشتر از مشاغل مشابه است.
مهم‌ترين موضوعات آتي در حوزه‌ي مهندسي برق
به نظر مي‌رسد كه بازار كار مهندسي برق در آينده‌اي نه‌چندان دور، تغييرات زيادي خواهد داشت. توجه عمده‌ي شركت‌هاي فعال در اين صنعت به بخش تحقيق و توسعه، به منظور ارائه‌ي راهكارهايي بهتر براي توليد، ذخيره‌سازي و مصرف انرژي الكتريكي است. با وجود اينكه بازار كار اين صنعت، رشد چنداني ندارد، ولي به نظر نمي‌رسد كه سرعت رشد آن، پايين‌تر بيايد. در زير فهرستي از موضوعات مهم در آينده‌ي اين صنعت آورده شده است:
- شبكه‌هاي توزيع هوشمند الكتريسيته
- خودروها و ماشين آلات الكتريكي
- انتقال بي‌سيم نيروي الكتريكي
- دستگاه‌هاي همراه وايرلسي
- هوش مصنوعي
- محصولات پيش‌ساخته
- فناوري‌هاي روشنايي كم-مصرف
- اينترنت اشياء (IoT)
- توسعه‌ي پايدار
- باتري‌هاي بهتر
- رباتيك
رشته‌ي مهندسي برق شامل چه گرايش‌هايي است؟
مهندسي برق را مي‌توان بزرگ‌ترين گروه مهندسي دانست. به علت گستردگي كاري و علمي در اين رشته؛ مهندسي برق به چهار زيرشاخه مهم و اساسي تقسيم مي‌شود:
- مهندسي برق الكترونيك: كساني كه در اين گرايش تحصيل كرده‌اند؛ معمولا در زمينه ساخت قطعات اكترونيكي و مدارها و… فعاليت مي‌كنند.
- مهندسي برق مخابرات: اگر گرايش مخابرات را انتخاب كرده‌ايد؛ مي‌توانيد در سازمان‌هايي كه در زمينه ارتباطات راه دور و تلكام فعاليت مي‌كنند؛ مشغول به كار شويد. برخي از اين سازمان‌ها عبارتند از: اپراتورهاي تلفن همراه، اداره مخابرات، سازمان صدا و سيما و …
- مهندسي برق قدرت: شايد شما هم يكي از فارغ‌التحصيلان پرشمار اين گرايش باشيد! به دليل موقعيت‌هاي شغلي بهتر براي استخدام مهندس برق قدرت، بسياري از دانشجويان رشته برق اين زيرشاخه را انتخاب مي‌كنند. فرصت‌هاي كاري اين رشته بسيار متنوع است؛ از طراحي و ايجاد شبكه انتقال قدرت در نيروگاه‌ها تا طراحي تابلوبرق‌ها در واحدهاي صنعتي كوچك.
- مهندسي برق كنترل: غالبا مهندسان برق كنترل، وظيفه نظارت و كنترل سيستم‌هاي طراحي شده را بر عهده دارند. اگر ترجيح مي‌دهيد براي كار در يك سازمان دولتي گزينش شويد؛ انتخاب اين گرايش كمك زيادي به شما مي‌كند. معمولا سازمان‌هاي موشكي و پدافند يا شركت‌هايي كه در زمينه هوافضا فعاليت دارند؛ مهندسان برق كنترل را جذب مي‌كنند.
مهندسان برق چه مشاغلي مي‌توانند داشته باشند؟
از دل چهار گرايش اصلي برق كه در بالا به آن ها اشاره كرديم، مشاغل مختلفي بيرون مي‌آيند كه در زير به معرفي آنها مي‌پردازيم.
مهندسي برق الكترونيك
مهندسي الكترونيك، يك گروه شغلي است كه با سرعت بالايي رشد مي‌كند. اين حوزه‌ي گسترده، شامل مشاغل بسيار متنوعي مي‌باشد. تكنسين‌هاي الكترونيك با مدارها و دستگاه‌هاي الكترونيكي سروكار دارند. الكترونيك را مي‌توان به شاخه‌هايي مثل الكترونيك ديجيتال، الكترونيك آنالوگ، الكترونيك سيستم‌هاي نهفته و الكترونيك قدرت، تقسيم‌بندي كرد.
شاخه‌ي الكترونيك، شامل مطالعه و استفاده از الكترونيك، الكتريسيته و الكترومغناطيس مي‌باشد. متخصصان الكترونيك، محاسبات دقيقي را براي ساخت و نصب قطعات الكترونيكي انجام مي‌دهند. اين مهندسين، روش‌هاي جديدي براي استفاده از نيروي الكتريسيته براي توسعه يا بهبود محصولات الكترونيكي پيدا مي‌كنند، نيازهاي مشتريان را تحليل مي‌نمايند و الزامات، ظرفيت و هزينه‌ي پروژه‌هاي ساخت دستگاه‌هاي الكترونيكي را ارزيابي مي‌كنند. يكي ديگر از كارهاي تكنسين‌هاي الكترونيك، تست كردن قطعات و دستگاه‌هاي الكترونيكي است.
مهندس شبكه
وظايف طراحان شبكه عبارتند از: نصب، توسعه و نگهداري از شبكه‌هاي كامپيوتري درون سازماني يا بين سازماني. سازمان مخابرات يا شركت‌هاي ارائه دهنده‌ي خدمات شبكه، متخصص شبكه استخدام مي‌كنند. البته هر سازمان بزرگي كه داراي شبكه‌ي داخلي باشد، نيازمند مهندس شبكه است. رشد قابل انتظار براي مهندسي شبكه در حدفاصل سال‌هاي ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۹، حدود چهار درصد است.
مهندس برق خودرو
اين شغل شامل طراحي سيستم‌هاي سيم‌كشي و ساخت يا مونتاژ قطعات الكتريكي خودروها مي‌باشد.
برنامه‌نويس برق
خيلي از سيستم‌هاي الكترونيكي و سيستم‌هاي كنترل، توسط نرم‌افزارها كار مي‌كنند. بنابراين، آن دسته از مهندسين الكترونيك و الكتريسيته كه با برنامه‌نويسي آشنايي داشته باشند، بازار كار بهتري دارند و مي‌توانند به برنامه‌نويسي اين سيستم‌ها روي بياورند.
براي يافتن آگهي‌هاي استخدام برنامه‌نويس برق مي‌توانيد به كاريابي آنلاين جاب ويژن مراجعه كنيد.
مهندس كنترل
مهندسين كنترل، از نظريه‌ي كنترل براي طراحي سيستم‌هاي خودكار و اتوماسيون استفاده مي‌كنند. در اين حوزه، از سنسورها استفاده‌هاي زيادي مي‌شود. يك متخصص كنترل بايد سيستمي را طراحي كند كه به داده‌هاي گردآوري شده از طريق سنسورها، واكنش درست نشان دهد. با وجود اينكه به نظر مي‌رسد كه اين شغل بايد رشد زيادي در آينده داشته باشد ولي پيشبيني شده است كه بازار كار مهندسي برق كنترل، از سال ۲۰۱۹ تا سال ۲۰۲۹، تنها سه درصد رشد داشته باشد.
كارشناس R&D
يكي از انواع كار براي مهندس برق، تحقيق و توسعه است. ميزان مشاغل تحقيق و توسعه در بازار كار مهندسي برق، در مقايسه با خيلي از گروه‌هاي شغلي، بيشتر است. فناوري به سرعت در حال رشد است و سيستم‌هاي الكتريكي و الكترونيكي نيز بايد پا به پاي آن رشد كنند. بنابراين، بسياري از شركت‌هاي فعال در زمينه‌ي ساخت اين سيستم‌ها، داراي واحدهاي تحقيق و توسعه (R&D) هستند.
مهندس مخابرات
كارشناسان مخابرات با اصول كار سيستم‌هاي مخابراتي مثل سيستم‌هاي انتقال صوت يا داده، فيبرهاي نوري و امواج، آشنايي دارند و سيستم‌هاي مخابراتي را طراحي كرده، توسعه مي‌دهند و از آنها نگهداري مي‌كنند. سازمان‌هايي مثل سازمان مخابرات، صدا و سيما و ارگان‌هاي نظامي، نيازمند كارشناس مخابرات هستند.
مهندس برق صنعتي
اين گروه از مهندسين، طيف گسترده‌اي از سيستم‌هاي الكتريكي صنعتي را به طور ايمن و مطابق با استانداردها، طراحي كرده، مي‌سازند، رفع اشكال مي‌كنند و بر عملكرد آنها، نظارت دارند.
مقايسه‌ي فرصت‌هاي شغلي مهندسي برق براي مردان و زنان
خيلي از مشاغل در اين گروه شغلي، نيازمند حضور در محيط‌هاي ساخت‌وساز يا محيط‌هاي صنعتي است. بنابراين، سازمان‌هايي كه به دنبال جذب تكنسين الكتريسيته‌ي صنعتي، تكنسين الكترومكانيك، تعميركار و مونتاژ‌كار الكترونيك، متخصص شبكه، كارشناس مخابرات و … هستند، فقط نيروي آقا قبول مي‌كنند. البته در بعضي مشاغل مثل مهندس فروش، نياز به نيروي خانم بيشتر است. در بازار كار ساير مشاغل، تفاوت‌هاي جنسيتي ديده نمي‌شود. به طور كلي، مي‌توان گفت كه بازار كار مهندسي برق براي خانم ها چندان پررونق نيست و اكثر سازمان‌ها، نيازمند كارشناس برق آقا هستند.
خانم‌ها براي براي مشاهده‌ي آگهي‌هاي استخدام مهندس برق خانم كليك كنند.
شغل مهندسي برق نيازمند چه مهارت‌هايي است؟
درس‌هايي كه شما در دانشگاه مي‌خوانيد بسيار سخت و پيچيده هستند؛ اما براي كارفرما كافي نيستند. علاوه بر توانايي‌تان در كار با نرم‌افزارهاي مرتبط (كه در بخش بعدي بيشتر درباره آنها توضيح خواهيم داد)؛ بايد از مهارت‌هاي ديگري هم برخوردار باشيد تا سازماني كه درخواست جذب مهندس برق داده را مجاب كنيد كه از بين متقاضيان فراوان، شما را انتخاب كند.
بخشي از اين مهارت‌ها، فني هستند و به توانايي شما در حيطه تخصصي‌تان برمي‌گردند؛ اما تعداد ديگري از مهارت‌هايي كه بايد به آنها تسلط داشته باشيد؛ مهارت‌هاي عمومي يا اصطلاحا مهارت‌هاي نرم هستند.
- تمركز: كار با سيستم‌هاي الكترونيكي به تمركز ودقت بسيار زيادي احتياج دارد و اگر از آن دست افرادي هستيد كه به راحتي تمركز خود را از دست مي‌دهند؛ در حل مشكلات و طراحي سيستم‌ها با مشكلات جدي مواجه خواهيد شد.
- ابتكار عمل: همه سيستم‌ها و تجهيزات از يك الگو پيروي نمي‌كنند و ممكن است هربار مشكل جديدي براي قطعات به وجود بيايد. شما بايد آمادگي داشته باشيد در برخورد با مشكلات پديدآمده، رويكردهاي متنوع و گوناگوني اتخاذ كنيد تا مشكلات و ايرادات كار در كمترين زمان حل شوند.
- مهارت‌هاي بين فردي و روحيه همكاري: قرار نيست به‌عنوان يك مهندس برق تنها پشت ميزي بنشينيد و كار كنيد. شما بايد با تكنسين‌ها، مديران پروژه، كارفرماها و…. همكاري كنيد و درك متقابلي از خواسته‌ها، توانمندي‌ها و نقاط ضعف و قوت يكديگر داشته باشيد.
- مهارت‌هاي رياضي: قطعا فردي كه در دانشگاه در رشته مهندسي برق پذيرفته شده، تسلط خوبي به مهارت‌هاي رياضي دارد؛ اما باز هم ممكن است در برخي از موقعيت‌هاي شغلي نياز به توانايي‌هاي بيشتري در اين زمينه باشد. مخصوصا در مشاغلي كه با مدارها و قطعات بسيار حساس سر و كار دارند؛ نياز بيشتري به تسلط در اين مهارت داريد.
- دست به آچار بودن: مهارت و توانايي كار عملي يا اصطلاحا دست به آچار بودن، براي استخدام مهندس برق اهميت بسيار زيادي دارد. معمولا كارفرما به دنبال فردي مي‌گردد كه حتي در نبود تكنسين‌ها بتواند مشكلات اوليه تجهيزات و قطعات را پيدا و حل كند.
- نوشتن: شايد نياز به مهارت نوشتن براي جذب مهندس برق منطقي به نظر نرسد؛ اما خوب است بدانيد كه بخشي از وظايف اين فرد، اين است كه كتابچه‌هاي راهنماي تعمير و نگهداري قطعات و تجهيزات، اسناد طراحي و نشريات فني سيستم‌ها و محصولات توليد و طراحي شده را فراهم كند. قطعا اگر در نوشتن مهارت نداشته باشيد؛ در اين زمينه با مشكل مواجه خواهيد شد.
- زبان انگليسي قوي: مهارت‌هاي نوشتاري و گفتاري شما در زبان انگليسي، شانس شما را براي استخدام مهندس برق بالا خواهد برد. چرا كه براي كار در اين رشته و طراحي سيستم‌هاي كارآمد و بهينه نياز داريد با علم روز همراه باشيد و جديدترين اطلاعات را از ژورنال‌هاي خارجي مطالعه كنيد.
براي آشنايي بيشتر با شرايط استخدام مهندس برق، كليك كنيد.
مهندسين برق چگونه مي‌توانند در كار خود پيشرفت كنند؟
اگر به دنبال جذب در سازمان‌ها و شركت‌هاي معتبر هستيد؛ بايد از همان دوران دانشجويي روي مهارت‌هايي مانند تسلط بر نرم‌افزارها، مخصوصا متلب كار كنيد. يكي ديگر از مواردي كه مي‌تواند بعدها در گزينش شما تاثيرگذار باشد؛ كارآموزي‌ها و شركت در دوره‌هاي عملي است.
از آنجا كه معمولا استخدام مهندس برق بدون سابقه كار كمتر اتفاق مي‌افتد؛ بهتر است از همان زمان تحصيل به بخش «ارتباط با صنعت» دانشگاه مراجعه كنيد و دوره‌هاي كارآموزي بدون حقوق را بگذرانيد.
اگر هم فارغ‌التحصيل شده‌ايد و در جستجوي فرصتي براي استخدام مهندس برق بدون سابقه كار مي‌گرديد؛ بهتر است ابتدا از فرصت‌هاي شغلي جذب تكنسين شروع كنيد. احتمالا ترجيح مي‌دهيد به‌عنوان مهندس برق و طراح كارتان را شروع كنيد؛ اما كارفرماها به تجربه كار عملي شما اهميت زيادي مي‌دهند و تجربه كاري در موقعيت تكنسين، شانس شما را براي يافتن شغل ايده‌آلتان بسيار بالاتر خواهد برد.
بعد از اينكه سابقه كاري كسب كرديد و در كار با نرم‌افزارهاي مرتبط خبره شديد؛ مي‌توانيد در موقعيت‌هاي بهتري به دنبال شغل مورد نظرتان بگرديد. به غير از مشاغل دولتي كه درباره آنها صحبت كرديم؛ كار در صنعت انرژي‌هاي نو مثل نيروگاه‌هاي خورشيدي يا ساخت اجزاء نيمه هادي هم به دليل رشد سريع فناوري‌هاي مربوطه و نوآوري‌هاي ايجاد شده در آنها، از چشم‌انداز شغلي خوبي برخوردار است.
بر اساس داده‌هاي موجود به نظر مي‌رسد مشاغل حوزه مهندسي برق، به دليل رشد علم و اختراعات جديد در حال دگرگوني و تغيير هستند. اگر ترجيح مي‌دهيد به جاي كار مستقيم در صنعت، به پژوهش در اين زمينه بپردازيد و راهكارهايي براي توسعه و بهينه‌سازي سيستم‌ها و روش‌هاي رايج پيدا كنيد؛ مي‌توانيد در آزمايشگاه ها، دانشگاه‌ها و پژوهشكده‌ها به تيم‌هاي تحقيقاتي بپيونديد. البته معمولا براي جذب در اين موقعيت‌هاي شغلي بايد تحصيلات تكميلي (ارشد يا دكترا) داشته باشيد.
مسير شغلي ديگري كه بعد از طي نمودن مراحل بالا براي شما باز مي‌شود؛ مشاوره است. انتخاب شغل مشاوره هم درآمد خوبي دارد و هم امكان كار كردن در ساعات دلخواه را براي شما فراهم مي‌كند. تقاضا براي جذب مشاور در حوزه مهندسي برق هم روز به روز بيشتر مي‌شود و دست شما را براي انتخاب شركت و سازمان مورد نظر باز مي‌گذارد.
كارآفريني هم پله آخري است كه مي‌توانيد روي آن قرار بگيريد. البته گاهي دانشجويان و افراد تازه‌كار هم اقدام به اين كار مي‌كنند؛ اما تجربه نشان مي‌دهد بهتر است ابتدا تجربه لازم در همه زمينه‌هاي كاري به دست بياوريد و سپس براي احداث كارگاه، شركت يا كارخانه خود اقدام كنيد. خوشبختانه به دليل نيازها و كمبودهاي بازار كار، موقعيت‌هاي فراواني وجود دارد كه مي‌توانيد در آن زمينه‌ها كسب و كار خودتان را راه‌اندازي كنيد.
كلام آخر
مهندسان برق در چهار گرايش برق قدرت، برق كنترل، برق مخابرات و برق الكترونيك تحصيل مي‌كنند كه هر يك بخشي از نيازهاي بازار در صنعت برق را پاسخگو است.
فارغ از شغل‌هاي دولتي مانند كار در صنايع نظامي، هواپيمايي و هوافضا، خودرو‌سازي، شركت‌هاي مخابراتي و صنايع موشكي، مشاغلي مانند ساخت و ساز، مهندسي پزشكي و نيروگاه‌ها هم به استخدام مهندس برق احتياج دارند. البته در مشاغل نيمه دولتي و خصوصي، معمولا نياز به استخدام مهندس برق قدرت بيشتر از ساير گرايش‌هاست.
اگرچه منابع درسي و دانشگاهي براي اين رشته بسيار سخت و پيچيده هستند؛ اما بايد علاوه بر آنها به زبان انگليسي و نرم‌افزارهاي تخصصي هم مسلط باشيد. مهارت‌هاي زبان انگليسي از آن رو براي شما اهميت دارد كه بتوانيد منابع تخصصي و اصلي را مطالعه كنيد و از علم روز مطلع باشيد. توانايي كار با نرم‌افزارها هم يكي از اصلي‌ترين خواسته‌هاي كارفرما در هنگام جذب مهندس برق است.
تسلط به متلب و يك زبان برنامه نويسي مثل C يا پايتون براي همه مهندسان برق ضروري است، اما يادگيري ساير نرم‌افزارها بستگي به حوزه تخصصي شما دارد.
با تقويت اين مهارت‌ها و ساير ويژگي‌هاي مدنظر كارفرما، شانس زيادي داريد كه به صورت پروژه‌اي يا تمام وقت در سازمان‌ها و مجموعه‌ها پذيرفته شويد و بعد از آن حتي مي‌توانيد خودتان شركت يا موسسه‌اي را تاسيس كنيد.
- سه شنبه ۰۵ اسفند ۹۹ | ۱۲:۴۷
- ۲۳ بازديد
- ۰ نظر